Vở Tuồng Triệu Đình Long Cứu Chúa Vẻ Đẹp Của Tinh Thần Xả Thân Vì Chính Nghĩa .

Vở Tuồng Triệu Đình Long Cứu Chúa Vẻ Đẹp Của Tinh Thần Xả Thân Vì Chính Nghĩa .

    Nội dung câu chuyện là một tích tuồng bên Trung Quốc .Khi vua Tống lâm bệnh băng hà, Tạ Thạch Sư nhân cơ hội đã tiếm ngôi vua .Triệu Đình Long con rể Tạ Thạch Sư, một trung thần của nhà Tống được giao nhiệm vụ đem thứ hậu và ấu chúa đi trầm hà (ném xuống sông).Nhưng Triệu Đình Long được vợ là Mai Hương và  em vợ là Mai Xuân, em nuôi Năng Danh cùng đồng tâm chống lại cha mình là Tạ Thạch Sư , tìm cách cứu thứ hậu và ấu chúa .Vợ chồng Triệu Đình Long chấp nhận hy sinh vợ và con trai mình làm vật thế mạng để bảo toàn cho mẹ con thứ hậu .Cuối cùng phe chính nghĩa đã giành thắng lợi ,lấy lại ngôi vị nhà Tống đưa ấu chúa lên ngôi, trời phật độ trì vợ và con trai Triệu Đình Long sống sót cùng đoàn tụ ngày vui chiến thắng .

   Đây là một vở tuồng đề tài quân quốc ,mang những nét đặc trưng của các vở tuồng truyền thống .Những tư tưởng mà tác phẩm này truyền tải mang những hệ giá trị của Nho Giáo.Đó là lòng trung quân ái quốc , tôi trung không thờ hai chúa .Đó còn là sự xác lập các thang bậc giá trị như luật Quân Sư Phụ , tức trong xã hội thì Quân(Vua) ở vị trí tối cao, sau mới đến Sư(Thầy ), rồi cuối cùng mới đến phụ (Cha).Hay chia theo luân lý nho giáo Trung ,Hiếu , Tiết , Nghĩa thì chữ Trung được đề cao hơn chữ Hiếu .Căn cứ vào các hệ giá trị này tác giả vở tuồng đã xây dựng tính cách, sự ứng xử của các nhân vật trong Vở Triệu Đình Long Cứu Chúa thấm đẫm các tư tưởng nói trên .Khi Tạ Thạch Sư cướp ngôi vua nhà Tống đã gặp phải sự chống đối quyết liệt của các con mình như hai con gái Mai Hương, Mai Xuân ,con rể Triệu Đình Long , con nuôi Năng Danh .Chính những con người này đã đặt chữ Trung cao hơn chữ Hiếu , đặt ngôi vua chính danh lên trên vị trí cha mình ,họ đã bất tuân mệnh lệnh, cùng đồng lòng góp sức tìm cách khôi phục Tống triều .Xung đột trong tuồng là xung đột giữa phe chính nghĩa và phe phản loạn , đồng thời cũng là xung đột giữa cha và các con, một cuộc chiến của phe chính nghĩa, nhằm bảo vệ những lý tưởng cao đẹp mà mình theo đuổi.Triệu Đình Long là hiện thân vẻ đẹp của người anh hùng, một hình tượng nghệ thuật điển hình trên sân khấu nghệ thuật tuồng truyền thống .Một trung thần nghĩa sỹ ,sẵn sàng hy sinh cả vợ con mình , xả thân vì nghĩa lớn để bảo vệ che chở cho ngôi vương chính thống , một sự tận trung báo quốc thật cao đẹp .Mai Hương người con gái không màng cái chết sẵn sàng hy sinh bản thân, hy sinh đứa con trai do mình dứt ruột sinh ra dùng thế mạng cho thứ hậu và hoàng nhi, một lòng trung quân tuyệt đối , một sự hy sinh vĩ đại của một tôi thần .Những con người như Mai Xuân không chỉ chống lại cha mình mà còn chống lại cả chồng mình là Bạt Hổ , cùng với vợ chồng Triệu Đình Long vượt qua bao hiểm nguy thử thách chống lại phe phản nghịch.Cùng với Tạ Hoàng Lân anh ruột Tạ Thạch Sư, thủ lĩnh Tây thành, em ruột thứ hậu Giang Trấn Tử  là những con người kiên trung ,dũng cảm mưu lược giúp cho phe chính nghĩa cuối cùng giành thắng lợi.

  Về nghệ thuật Triệu Đình Long Cứu Chúa một vở tuồng hội tụ đầy đủ các yếu tố đặc trưng của một vở  tuồng truyền thống , như cấu trúc vở, trình thức biểu diễn ,chất bi hùng, tính ước lệ, chất tự sự, cách hát, nói lối, vũ đạo, hóa trang, phục trang,  âm nhạc đậm đặc âm hưởng tuồng. Cách kể câu chuyện trong vở tuồng này  là cách kể theo lối chương hồi, theo trình tự thời gian sự việc đã xảy ra mang nhiều yếu tố dân gian cổ tích, cuối cùng chính nghĩa thắng phi nghĩa , cái thiện thắng cái ác , kết thúc có hậu.Chất bi tráng trong vở là lớp diễn khi Triệu Đình Long và vợ là Mai Hương quyết định dùng Mai Hương và con trai thế mạng cho mẹ con thứ hậu khi dẫn dải ra pháp trường gây nhiều xúc động cho khán giả .Nhiều trường đoạn Triệu Đình Long ôm ấu chúa cùng thứ hậu phi ngựa, chống lại quân phản nghịch, hay màn Mai Xuân kéo chặn ngựa của chồng mình nhằm tạo thời cơ cho Triệu Đình Long và thứ hậu chạy thoát ,lớp tướng quân Tạ Hoàng Lân cùng em ruột thứ hậu Giang Trấn Tử  chống lại quân phản nghịch, là những lớp diễn đầy tính ước lệ và khoa trương khi các nhân vật chỉ bằng một thanh gươm, một dây cương với những động tác vũ đạo điệu nghệ tả xung hữu đột như những kỵ binh nơi sa trường mang tính nghệ thuật rất cao, gợi trí tưởng tượng cho người xem, mang đầy mỹ cảm .

Cách đi đứng khoan thai, chỉnh mũ áo ,cách vuốt râu, lật râu cùng ánh mắt, nói lối của nhân vật chính diện như Triệu  Đình Long đã đặc tả tính cách nhân vật một cách rõ nét.Ánh mắt ,dáng đi ,điệu cười của Tạ Thạch Sư đã khắc họa một nhân vật phản diện đầy tham vọng quyền lực và tàn độc . Chính những động tác này đã lột tả đâu là nhân vật chính diện ,đâu là nhân vật phản diện theo một trình thức phổ biến của tuồng truyền thống.Về phần hát các  điệu nam ai , nam xuân và các làn điệu khác cùng cách nói lối được cài đặt vào các tình huống kịch theo từng sự kiện diễn tả tâm lý tình cảm các nhân vật , như lời tự sự , như sự trải lòng , như than vãn , có lúc như tiếng kêu ai oán căm thù .Bên cạnh tiếng hát là dàn nhạc tuồng với nhiều sắc thái hỗ  trợ  cho từng lớp diễn thật hiệu quả và nhiều cảm xúc .Tiếng kèn tiếng trồng dồn dập khi lâm trận , tiếng đàn tiếng nhị réo rắt não nề lúc chia ly sinh tử , hay tưng bừng trống hội lúc khải hoàn ca .Tất cả các yếu tố trên kết hợp với nhau hòa quyện đã truyền tải đến người xem cái hay,  cái đẹp, cái độc đáo của nghệ thuật tuồng truyền thống.

   Triệu Đình Long Cứu Chúa do các nghệ sỹ đoàn thể nghiệm nhà hát tuồng Việt Nam trình diễn khi ghi hình chuẩn bị phát sóng chương trình nhà hát truyền hình trên VTV1 đài truyền hình Việt Nam .Đây là vở diễn thứ hai nhà hát tuồng Việt Nam phối hợp với Ban văn nghệ đài VTV  nhằm quảng bá giới thiệu bộ môn nghệ thuật tuồng truyền thống đến đông đảo khán giả trên cả nước qua làn sóng của Đài .Cảm nhận của một khán giả khi xem vở diễn Triệu Đình Long Cứu Chúa, là sự ghi nhận tâm huyết tài năng của các nghệ sỹ nhà hát tuồng Việt Nam .Như nghệ sỹ xuất sắc Vũ Linh vai Triệu Đình Long, NSUT Lộc  Huyền vai Mai Hương, NSUT Kiều Oanh vai thứ hậu , tài năng trẻ Quỳnh Liên vai Mai Xuân,nghệ sỹ Ngô Cường vai Bạt Hổ  và các nghệ sỹ vai Tạ Thạch Sư, Tạ Hoàng Lân,  Năng Danh, em trai Tạ Thạch Dư, Giang Trấn Tử và các vai khác đã ca diễn thật hay .Một bộ môn nghệ thuật bác học như tuồng để đảm nhận được một vai chính , hay vai phản diện không đơn giản như các bộ môn sân khấu khác .Mà nó đòi hỏi sự học hành khổ luyện, hát , múa vũ đạo nhuần nhuyễn điêu luyện mới làn được .Về hát tuồng đòi hỏi người nghệ sỹ phải thổ tận can tràng mới ra chất của tuồng .Trong bối cảnh vừa phong tỏa vừa chống dịch , hoạt động biểu diễn gần như dừng hẳn ,đời sống gặp bao khó khăn nhưng các nghệ sỹ đã vượt lên chính mình , cùng nhau luyện tập hoàn thành vở diễn ,đưa đến khán giả một món ăn tinh thần đầy ý nghĩa sâu sắc .

  Như chúng ta thường nói bảo tồn và phát huy những giá trị đặc sắc của nghệ thuật tuồng truyền thồng, vậy những giá trị tư tưởng của vở  Triệu Đình Long Cứu Chúa cần được khẳng định là những giá trị cao đẹp, trường tồn và lan tỏa đến thời đại hôm nay .Vượt qua những hạn chế của tư tưởng phong kiến ,của giáo lý nho học ,thì sự hy sinh quên mình vì sơn hà xã tắc , hy sinh bản thân và gia đình mình vì đại nghĩa, vì đất nước vì nhân dân , phải chăng là những giá trị cao đẹp đang hiện hữu trong xã hội hôm nay .Đất nước ta đang trải qua cơn đại họa dịch bệnh hoành hành, đã có bao con người chấp nhận gian khổ hiểm nguy  như các y bác sỹ , các chiến sỹ bộ đội, công an, và các lực lượng khác nơi tuyến đầu chống dịch. Họ đã không quản ngày đêm giữa tâm dịch ,hay nơi biên giới hải đảo, đang căng mình ngăn chặn khống chế dịch bệnh .Sự hy sinh tình cảm gia đình, và cả sự mất mát tính mạng sức khỏe của các anh các chị đó chính là sự quên mình vì nhân dân, vì cộng đồng ,vì sự bình yên của đất nước .Sự khúc xạ những giá trị từ các tác phẩm nghệ thuật sân khấu như vở tuồng Triệu Đình Long Cứu Chúa,  là sự tác động trực tiếp đến cảm xúc , tâm lý tình cảm của người xem , đem đến những suy ngẫm ứng xử cho người xem trước hiện thực đời sống , củng cố và nhân lên những điều tốt đẹp ,đây cũng chính là chức năng cao cả của văn hóa nghệ thuật .